Во Службен весник на РСМ број 3 од 3 јануари 2025 година објавен е Законот за минимален глобален данок на добивка. Напоменуваме дека претходно, Собранието на РСМ на својата 28-ма пленарна седница одржана на 27 декември 2024 година, го донесе Законот за минимален глобален данок на добивка во скратена постапка. Законот за минимален глобален данок на добивка има за цел усогласување со Директивата на Советот (ЕУ) 2022/2523 од 14 декември 2022 година и имплементирање на модел правилата на ОЕЦД против намалување на даночната основа, односно обезбедување на глобално минимално ниво на оданочување за групи на мултинационални компании.
Законот за минимален глобален данок на добивка се однесува на оние групи на мултинационални компании и на оние големи домашни групи кои на консолидирана основа оствариле повеќе од 750 милиони евра приходи во две од претходните четири години. Според тоа со овој закон ќе бидат опфатени матичните компании и нивните поврзани субјекти кои го исполнуваат условот за остварениот праг на приходи.
Оние компании кои оствариле приходи под прагот (помалку од 750 милиони евра приходи), исклучените субјекти пропишани со овој закон (јавен субјект, меѓународна организација, непрофитна организација, пензиски фонд, инвестициски фонд) како и компаниите кои го исполнуваат т.н „de minimis исклучок“, не подлежат на обврската за плаќање на дополнителен данок.
„De minimis“ исклучокот претставува олеснување за субјектите кои остваруваат мали приходи и мала добивка во одредена јурисдикција, односно подразбира дека дополнителниот данок што го плаќаат составните субјекти е еднаков на нула за одредена фискална година т.е не се плаќа, доколку за таа фискална година просечниот квалификуван приход на сите составни субјекти кои се наоѓаат во таа јурисдикција е помал од 10 милиони евра и просечната квалификувана добивка или загуба на сите составни субјекти во таа јурисдикција е помала од еден милион евра.
Минималното ефективно оданочување на добивката на групите на мултинационални компании и на големите домашни групи се обезбедува со примена на следните правила за плаќање на дополнителен данок:
- правило за утврдување на квалификуван домашен дополнителен данок (Qualified Domestic Top-up Tax -QDMTT) согласно кое се пресметува и плаќа дополнителен данок за вишокот добивка на сите составни субјекти кои подлежат на ниска даночна стапка и се наоѓаат во Република Северна Македонија,
- правилото за вклучување на добивката (Income Inclusion Rule-IIR), според кое матичната компанија на групатa на мултинационални компании или на голематa домашна група го пресметува и плаќа својот доделен дел од дополнителниот данок во однос на составните субјекти на групата кои подлежат на ниска даночна стапка
- правилото за помалку оданочена добивка (Undertaxed Payment Rule – UTPR), според кое составен субјект на група на мултинационални компании подлежи на дополнителен данок еднаков на неговиот дел од дополнителниот данок што не бил наплатен врз основа на правилото за вклучување на добивката за составни субјекти на групата кои подлежат на ниска даночна стапка.
Со примената на горенаведените правила се утврдува висината на дополнителниот данок што треба да го платат субјектите, со што се обезбедува ефективнотo оданочување на добивката да изнесува најмалку 15%.
Правилото за утврдување на квалификуван домашен дополнителен данок во погореспоменатата Директива е утврдено како опцијa, односно земјите имаат право да одлучат дали ќе наплатуваат дополнителен данок според ова правило, додека правилото за вклучување на добивката и правилото за прениско оданочена добивка се задолжителни правила.
Со Законот на минимален глобален данок на добивка се пропиша воведување на сите три правила. Со пропишувањето на обврска за плаќање квалификуван домашен дополнителен данок се заштитува даночната основа во Република Северна Македонија, со оглед на тоа дека преку пропишување на даночна обврска за составните субјекти на мултинационалните компании кои вршат дејност во Република Северна Македонија, дополнителниот данок ќе се наплати во нашата земја, а не во земјата каде што мултинационалната компанија има седиште.
Според преодните одредби, Законот се применува за фискалните години кои започнуваат на 1 јануари 2024 година. По исклучок, одредбите од членовите 14, 15 и 16 од Законот кои се однесуваат на примената на правилото за помалку оданочена добивка, се применуваат за фискалните години кои започнуваат на 1 јануари 2025 година.
Согласно член 46 став 7 од Законот, пријавата на информации за дополнителниот данок и сите релевантни известувања се поднесуваат до Управата за јавни приходи најдоцна 15 месеци по истекот на последниот ден од фискалната година по пат пренос на податоци во електронска форма. Согласно член 57 од Законот, по исклучок во преодната година пријавата за информации за дополнителен данок се поднесува до УЈП најдоцна 18 месеци по истекот на фискалната година за која се применува, а во тој рок се прилагодуваат роковите за поднесување на Пријавата на дополнителен данок и плаќање на даночната обврска. Министерот за финансии ги пропишува формата и содржината на образецот на Пријавата на информации која се поднесува и начинот на пријавување на одговорниот составен субјект во Управата за јавни приходи.
Составен субјект кој подлежи на дополнителен данок врз основа на правилата за вклучување на добивката или правилата за помалку оданочена добивка во РСМ во согласност со овој закон е должен да поднесе Пријава за дополнителен данок во рок од 30 дена од денот на истекот на рокот за поднесување на пријавата за информации и го плаќа дополнителниот данок во рок од 30 дена од истекот на рокот за поднесување на пријавата. Исто така и составен субјект кој подлежи на квалификуван домашен дополнителен данок во РСМ во согласност со член 13 од Законот е должен да поднесе Пријава за домашен дополнителен данок во рокот за поднесување на Пријавата на информации и го плаќа домашниот дополнителен данок во рок од 30 дена од денот на истекот на рокот за поднесување на пријавата.
Министерот за финансии ќе го донесе подзаконскиот акт за начинот на пресметување и наплата на квалификуваниот домашен дополнителен данок до 31 декември 2025 година.
Како што напоменавме на почетокот, законот се уште не е објавен во Службен весник на РСМ и по неговото објавување навремено ќе Ве информираме околу неговата имплементација.
Со кликнување подолу на преземи може да го симнете Законот за минимален глобален данок на добивка објавен во Службен весник и образложението на Законот од страна на Министерството за финансии.
